بررسی خصوصیات کیفی میوه برخی ژنوتیپ های مختلف گوجه درختی(prunus sp.) در استان گیلان

چکیده در این پژوهش، صفات کمی و کیفی میوه 20 ژنوتیپ گوجه درختی در مناطق مختلف استان گیلان در سال 1389مطالعه شد. شاخص های اندازه گیری شده شامل وزن میوه وزن تر و خشک گوشت میوه، نسبت وزن تر به خشک، نسبت گوشت به هسته، میزان مواد جامد محلول (tss) ، اسید کل (ta) و نسبت مواد جامد محلول به اسید کل(ta/tss)، فلاونوئیدهای اصلی شامل کاتچین و کوئرستین و مقدار فنل کل و فعالیت آنتی اکسیدانی پوست، گوشت و مخلوط پوست و گوشت میوه بودند. ژنوتیپ های مورد مطالعه از نظر تمامی شاخص ها دارای اختلاف معنی دار بودند. میزان مواد جامد محلول میوه ها در محدوده بین 30/7 و 03/14 درجه بریکس (brix?) متفاوت بود. بطوری که ژنوتیپ ’ ترش هالی قرمز‘ بیشترین و ژنوتیپ ’پیوندی‘ کمترین درصد مواد جامد محلول بودند. ژنوتیپ ’ترش هالی زرد ‘ با میانگین 56/46 و ژنوتیپ ’پیوندی‘ با میانگین 03/4 درصد مالیک اسید بیشترین و کمترین میزان اسید کل را داشتند. نسبت مواد جامد محلول به اسید کل میوه ها در محدوده بین 22/0 تا 94/1 متفاوت بود. ژنوتیپ ’هلوی‘ بیشترین و ژنوتیپ ’چیچینی خولی‘ کمترین نسبت مواد جامد محلول به اسید کل را داشتند. میزان فنل کل در پوست میوه ها در محدوده بین 14/335 تا 32/1304 میکروگرم بر گرم وزن تر متغیر بود. پوست ژنوتیپ ’آلوچه قرمز‘ دارای بیشترین و ژنوتیپ ’آسیابی‘ دارای کمترین میزان فنل کل بود. میزان فنل کل در گوشت میوه ها در محدوده بین 26/76 تا 11/366 قرار داشتند. گوشت ژنوتیپ های ’گاو آلوچه‘ و ’پیوندی‘ به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان فنل کل بودند. میزان فنل کل در مخلوط پوست و گوشت میوه-ها در محدوده بین 33/95 تا 03/388 قرار داشت. ژنوتیپ های ’هلو‘ و ’پیوندی‘ به ترتیب دارای بیشترین و کمترین میزان فنل کل بودند. ژنوتیپ ’گاو آلوچه‘ با 85/94 میکروگرم بر گرم وزن تر دارای بیشترین و ژنوتیپ ’پلاستیکی‘ با مقدار205/0 دارای کمترین مقدار کاتچین بودند. ژنوتیپ های ’آلوچه فومن‘ با مقدار 37/5 و ’هلو‘ با مقدار133/0میکروگرم بر گرم وزن تر دارای بیشترین و کمترین مقدار کوئرستین بودند. پوست ژنوتیپ ’آلوچه قرمز‘ با 43/79 درصد دارای بیشترین و ژنوتیپ ’سرخ آلوچه‘ با 81/19 درصد دارای کمترین فعالیت آنتی اکسیدانی بودند. گوشت ژنوتیپ ’هلو‘ با 25/79درصد دارای بیشترین و ژنوتیپ ’ترش هالی سیاه‘ با 43/11 درصد دارای کمترین فعالیت آنتی اکسیدانی بودند. مخلوط پوست و گوشت ژنوتیپ ’هلو‘ با میانگین 00/77 درصد بیشترین و ’پیوندی‘ با 11/25 درصد کمترین فعالیت آنتی اکسیدانی را داشتند. همچنین مشخص شد که ارتباط خطی مثبتی بین فنل کل و فعالیت آنتی اکسیدانی در بین ژنوتیپ های مختلف گوجه درختی وجود دارد. نتایج این تحقیق نشان داد که تنوع بسیار گسترده ای در میان ژنوتیپ های مورد بررسی وجود دارد و انواع بسیار ارزشمندی از لحاظ کیفیت تغذیه ای هم به صورت تازه خوری و هم برای استفاده در صنایع فرآوری وجود دارند.